آشنایی با خرید وسایل کوه‌نوردی

همه چیز آماده است هرکس کهنه‌ترین کفش، کثیف‌ترین شلوار و چروک‌ترین لباسش را پوشیده و هر کیفی دم دستش بوده را بر‌داشته و هر خوردنی‌ای که فکر کرده آنجا هوس می‌کند را در آن ریخته است. تا ایستگاه اول همه وانمود می‌کنند که خسته نشده‌اند و فقط احتیاج به یک دستشویی یا نوشیدنی دارند.

 بعد کم‌کم سرو صدا‌ها بلند می‌شود؛ یکی از صافی ته کفش می‌نالد، یکی از سنگینی کوله‌پشتی و آن یکی هم آن‌قدر قاتی‌پاتی خورده که حالش بد شده... خلاصه اینکه همه می‌خواهند برگردند و زودتر از شر لباس‌ها و کوله‌پشتی‌هایشان خلاص شوند. در این گیر و دار ناگهان صدایی از آسمان به گوشمان می‌رسد.

 باران، باران گرفته است... بله، اوضاع می‌تواند متفاوت باشد اگر پیش از حرکت، لوازم کوهنوردی درست‌ و حسابی همراه داشته باشیم و از اوضاع آب‌وهوا با خبر بوده و بدانیم که وقتی مشکلی پیش می‌آید، چه کار کنیم تا بتوانیم از پس حل کردن آن برآییم تا یک روز خوب را با خانواده بگذرانیم.

این لوازم برای کوهنوردی از نان شب واجب‌تر است!
کاپشن، شلوار، کلاه
در حالت کلی، جنس کاپشن و شلوار باید حتما از پارچه بادگیر با درصد بین 60تا70 درصد باشد تا بدن بتواند تنفس کند و ذرات عرق را دفع کند. اما اگر اهل کوهنوردی حرفه‌ای هستید یا دست‌کم می‌خواهید به جرگه‌ حرفه‌ای‌ها بپیوندید، بهتر است از لوازم زیر استفاده کنید:

1 - استرچ2-پلار یا پر3- گورتکس
استرچ: از نوع نایلون است که برای حفظ عضلات، پوشش اولیه بدن را تکمیل می‌کند.
پلار یا پر: پلار الیافی مصنوعی مانند پر و پشم است که کار گرم کردن بدن را انجام می‌دهد ولی سبک‌تر از پر است، دیرتر خیس و زودتر هم خشک می‌شود. یک نوع پلار هم در بازار موجود است که «وینک» نام دارد و ضدآب است.

گورتکس:  این آخرین پوشش است که باعث می‌شود تا رطوبت و آب به بدن نفوذ نکند. جنسش هم از الیاف کربنی است. انتخاب کلاه هم بسته به نوع فصل و کوه متفاوت است. اگر به منطقه سردسیر می‌روید، حتما یک کلاه پشمی با خود ببرید. در مناطق گرم نیز به دلیل تابش مستقیم و زیاد نور آفتاب، از یک کلاه لبه‌دار استفاده کنید.

گتر و جوراب
جوراب علاوه بر اینکه باعث گرم کردن پاها می‌شود، مانع از اصطکاک بین پا و کفش نیز می‌شود که این موضوع بیشتر ویژگی جوراب‌هایی است که از الیاف مصنوعی و پشم درست شده‌اند. بهتر است از جوراب‌های نخی استفاده نکنید چون خیس شده و باعث تاول زدن پا می‌شود.

 بعضی کوهنوردان 2 نوع جوراب می‌پوشند که جوراب اول یک جوراب نازک نخی است که رطوبت و عرق را از پا می‌گیرد و جوراب دوم -که کلفت‌تر و ضخیم‌تر است و روی جوراب اول پوشیده می‌شود- عرق را از جوراب اول می‌گیرد و در نتیجه لایه‌ای کف پا به وجود می‌آید. گتر نه تنها باعث گرم شدن قسمت پایینی پا شده بلکه مانع نفوذ خاک، سنگ، برف، گل و ... به کفش می‌شود؛ مخصوصا برای کسانی که نمی‌خواهند چیزی به جز پایشان در کفش‌شان باشد! در کل 3 نوع گتر وجود دارد:

1.گتر سوپر 2.گتر بلند 3. گتر کوتاه
گتر سوپر علاوه بر پوشاندن و گرم نگه داشتن قسمت پایینی پا، روی کفش هم می‌آید و خود پا را هم گرم نگه می‌دارد. این نوع از گتر، مناسب مکان‌های برفی است. گتر بلند مناسب صعود‌های سنگین است. گتر کوتاه حداکثر 12 تا 15 سانتی‌متر از کفش را می‌پوشاند که برای صعودهای عادی و یکروزه مناسب است.

در برنامه‌های کوتاه هم می‌شود از یک جفت زانوبند محکم و سفت به عنوان گتر استفاده کرد.

کوله
در برنامه‌های یکروزه یا کمتر لازم نیست حتما یک کوله‌پشتی با کلی وسیله با خود حمل کنید. از یک کیف کمری کوچک نیز می‌شود استفاده کرد. در برنامه‌های چند روزه به دلیل اینکه امکان دارد دسترسی به منابع غذایی غیر ممکن باشد، باید یک کوله با خودتان ببرید. کوله کوهپیمایی از جنس پارچه‌های ضدآب و مقاوم ساخته می‌شود. وزن کوله باید به گونه‌ای باشد که به کمر فشار نیاورد و خسته کننده نباشد.

 اگر بخواهید یک برنامه چند روزه بروید و تمام وسایل کوهپیمایی را با خود ببرید و از آمادگی جسمانی خوبی هم بهره‌مند باشید باید حداکثر حجم کوله‌پشتی‌تان معادل25 تا 30 لیتر باشد. برای خرید آن به نکات زیر توجه کنید:

1. پارچه کوله باید کاملا محکم، ضخیم و از جنس برزنت و دارای یک لایه نایلونی باشد.
2. رنگ آن برخلاف کوله‌های نظامی و شکاری که مناسب استتار است، باید از دور به خوبی دیده شود؛ رنگ‌هایی مانند زرد، نارنجی و قرمز.
3. از محکمی دوخت آن مطمئن شوید.
4. بین بدن شما و کوله فاصله باشد (برای اینکه هوا جریان پیدا کند و مانع عرق کردن شود).
5. به قیمت فکر نکنید و بیشتر به کیفیت، دوام، راحتی و وزن کم آن بها دهید.

کفش
برای یک‌بار هم که شده، واقعا کفش کوهنوردی بپوشید. همیشه این عادت را داشته‌ایم که کهنه‌ترین کفش را برای کوه انتخاب کنیم.

بهترین نوع کفش برای کوه، پوتین است، به دلیل اینکه مقاوم است، تخت مناسبی دارد و به‌خوبی می‌تواند مراقب مچ پا و خود پا باشد. کفش کوه نه آن‌قدر باید تنگ باشد که ایجاد ناراحتی کند و نه گشاد باشد که باعث تاول شود.

رویه آن می‌تواند، هم از جنس طبیعی  چرم باشد و هم از جنس مواد مصنوعی. چرم طبیعی بسیار مناسب است، به دلیل اینکه قابل انعطاف است و به خوبی عمل تهویه را انجام می‌دهد. امروزه کمتر از این نوع کفش استفاده می‌کنند ولی چرم هم طرفداران خودش را دارد. پس از هر بار استفاده باید کفش را شست، قالب زد (به ویژه در کفش‌های چرمی) و سپس در هوای آزاد و دمای متعادل خشک کرد و واکس زد تا انعطاف خود را از دست ندهد.

خانه‌های موقتی
چادر یکی از مهم‌ترین وسایل درکوهنوردی است، به دلیل اینکه در مقابل گرما، سرما، باران، برف و ... از ما به‌خوبی مراقبت می‌کند.
پس با انتخاب یک چادر خوب می‌توان در کمترین زمان خود را در مقابل خطرات حفظ کرد.
3 نوع چادر وجود دارد:

1 ـ چادر اسکلتی یا تونلی: برای برپا کردن این چادر باید ابتدا میله‌های چادر را وصل و سپس به زمین محکم کرد و بعد خود چادر- که معمولا از جنس برزنت است- را روی اسکلت و کف زمین انداخت. این نوع چادر سنگین است و برای حمل آن باید از قاطر یا وسیله نقلیه مناسب استفاده کرد.

2. چادر خیمه‌ای: این چادر دارای تیرک‌هایی در وسط است که خود چادر روی تیرک‌ها می‌افتد و به زمین میخ می‌شود. جنس آن امکان دارد هم از نایلون باشد و هم از برزنت. وزنش بین 2 تا 4 کیلوگرم است و به دلیل جمع و جور بودن، برای کوهپیمایی بسیار مناسب است.

3. چادر فنری یا گنبدی: دارای 2 تیرک است که به راحتی سر هم می‌شود. این دو تیرک به صورت ضربدری روی هم قرار می‌گیرد و انتهایشان به قلاب چادر متصل می‌شود. این نوع چادر سبک، تقریبا کم حجم و کوچک بوده و جنس آن اکثرا از نایلون است. برای استقرار بهتر آن و مقاومتش در برابر باد، بهتر است به زمین محکم بسته شود.

کیسه خواب
کیسه خواب یک جزء مهم و اساسی در کوهنوردی به حساب می‌آید، به دلیل اینکه هم مانع نفوذ رطوبت می‌شود و هم در مقابل سرما از ما مراقبت می‌کند. از همه مهم‌تر اینکه هیچ‌کس از یک خواب راحت در یک کیسه خواب گرم و نرم بدش نمی‌آید.

در یک کوهپیمایی یکروزه یا کمتر که زمان رفت و برگشت مشخص است، نیازی به کیسه خواب نیست. در تابستان زیر سایه یک درخت و در زمستان کنار آتش می‌توانیم خواب لذت‌بخش کوتاهی داشته باشیم اما در سفر‌های چند روزه، حتما به یک کیسه خواب نیاز خواهیم داشت. کیسه خواب با ظرفیت‌های یک و دو نفره طراحی می‌شود و در 2جنس متفاوت پر(قو یا مرغ) و الیاف مصنوعی (پشم شیشه) موجود است.

کیسه خواب پر، گرم و نرم‌تر است ولی حجم بیشتری را داراست، برعکس پشم شیشه حجم بسیار کمتری دارد، سبک‌تر است و شست‌و شوی راحت‌تری دارد ولی به گرمی پر نیست.
با بدنی عرق کرده و خیس داخل کیسه خواب نخوابید و هنگام خواب منافذ آن را کاملا نبندید تا رطوبت در آن جمع نشود.

عینک
برای خرید یک عینک آفتابی ارزان با ظاهری گول زننده، بهترین راه کنار خیابان است. از یک دستفروش می‌توان یک عینک 2 تا3 هزار تومانی خرید که البته این‌کار اشتباه محض است. شاید تنها فایده‌اش این باشد که اگر عینک شکست یا گم شد، دلتان نسوزد! با خرید این عینک‌ها، چشمتان را به تدریج ضعیف می‌کنید، پس واقعا عینک را جدی بگیرید.
یک عینک مناسب برای کوه عینکی است که:

1 . امواج ماورای بنفش را تا حد زیادی کم کند.
2. اختلاف سطح در دید ایجاد نکند.
3. به درستی روی صورت بنشیند و فیکس شود.
4.در برابر باد و توفان مقاوم باشد.
5. چشم‌ها را در برابر خار و خاشاک یا ذرات یخ محافظت کند.
6. اطرافش پوشیده باشد (برای مناطقی که امکان کولاک در آن وجود دارد).
عینک خوب متاسفانه نوع ایرانی ندارد و قیمت نوع خارجی آن بین 15 تا 300  هزار تومان است.
ـ اگر ارتفاع زده شدید، حرکت را کندتر کنید و به آرامی بالا بروید  در صورت تشدید، سریع ارتفاع را کم کنید.
- درصورت بروز سردردهای جزئی می‌توان از مسکن استفاده کرد (سردرد در ارتفاعات بسیار شایع است و دلیل آن کمبود اکسیژن است).
ـ اگر هوا گرم بود، در فواصل معین و در مکانی خنک استراحت کنید که گرما‌زده نشوید.